اگر با حوزه تعمیرات موبایل آشنایی داشته باشید و اجزای داخلی گوشی‌های هوشمند مانند آی سی تغذیه و … را بشناسید، احتمالاً اصطلاح شابلون زدن را شنیده‌اید. شابلون موبایل قطعه‌ای است که برای تعمیر پایه‌های آی سی به کار می‌رود. این روش برای آی سی‌های BGA کاربرد دارد؛ آی سی‌هایی که با پایه‌های توپی ریز به مدار چاپی وصل شده‌اند. به طور خلاصه، در این فرآيند شابلون را روی آی سی قرار می‌دهند و با استفاده از خمیر قلع،پایه‌های توپی جدید و سالمی روی آن ایجاد می‌کنند. استفاده از شابلون موبایل معمولاً زمانی کاربرد دارد که ارتباط آی سی با بُرد قطع شده، باتری گوشی شارژ نمی‌شود، برخی از قسمت‌های گوشی مانند دکمه‌های ولوم کار نمی‌کنند یا گوشی مدام خاموش می‌شود.
اگر مشتاق هستید درباره شابلون گوشی بیشتر بدانید، با ما در این مقاله همراه باشید تا به ویژگی‌ها، کاربرد و نحوه شابلون زدن موبایل بپردازیم.
شابلون تعمیرات موبایل چیست؟
قبل از اینکه به بررسی نحوه استفاده از شابلون موبایل بپردازیم، بیایید با این قطعه و اهمیت آن در تعمیر آی سی بیشتر آشنا شویم. آی سی شارژ یکی از مهم‌ترین قطعات در گوشی‌های هوشمند بوده که ممکن است به دلایل مختلفی (از جمله آب‌خوردگی، ضربه خوردن و غیره) خراب شود و در صورت خراب شدن آن، مشکلاتی مانند خاموش شدن گوشی و هنگ کردن آن بروز پیدا می‌کنند. آی سی با پایه‌هایی از جنس قلع به بُرد گوشی متصل می‌شود که شل شدن و از بین رفتن این پایه‌ها، باعث قطع شدن ارتباط گوشی با برد خواهد شد.
در صورت قطع ارتباط برد با گوشی، معمولاً با علائمی مانند خاموش شدن گوشی و از کار افتادن بخش‌های مهم آن روبرو خواهید شد. در چنین شرایطی، تعمیرکار موبایل باید آی سی را برداشته و با استفاده از شابلون موبایل مخصوص، پایه‌های آن را ترمیم کند. این شابلون مخصوص که برای تعمیر پایه‌های آی سی روی برد استفاده می‌شود، شابلون آی سی یا موبایل نام دارد. شابلون‌های موبایل در انواع و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
منظور از شابلون زدن گوشی چیست؟
شابلون موبایل یک فرآیند مهم در تعمیرات گوشی‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی است. این فرآیند به تعمیر و بازسازی آی سی‌های BGA (Ball Grid Array) کمک می‌کند. آی سی‌های BGA پایه‌های توپی ریزی دارند که به برد چاپی دستگاه الکترونیکی متصل می‌شوند. تعمیرکاران در فرآیند شابلون زدن موبایل، از یک شابلون مخصوص (متناسب با مدل گوشی و آی سی آن) و لوازمی مانند خمیر قلع، کاردک و گرمای هیتر کمک می‌گیرند. شابلون موبایل روی آی سی BGA قرار گرفته و از خمیر قلع استفاده می‌شود تا پایه‌های توپی جدید و سالم روی آی سی ایجاد شوند.
فرآیند شابلون زدن موبایل در مواردی نیاز است که ارتباط آی سی با برد قطع شده باشد، باتری گوشی شارژ نشود، بعضی از قسمت‌های گوشی نظیر دکمه‌های ولوم به درستی کار نکنند یا کاربر با مشکلاتی مانند خاموش شدن ناگهانی گوشی روبرو شود؛ بنابراین، شابلون زدن موبایل یک روش مهم برای بازسازی و اصلاح اشکالات آی سی‌های BGA در گوشی‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی است.
یک شابلون خوب چه ویژگی هایی دارد؟
یک سری ویژگی‌ها وجود دارد که یک شابلون موبایل خوب باید داشته باشد تا کار تعمیر آی سی به بهترین شکل انجام شده و گوشی مجدداً دچار مشکل نشود. ویژگی‌های یک شابلون موبایل خوب عبارتند از:
- گریدهای مربعی: شابلون‌های دارای گریدهای مربعی دارای چیدمان دقیق‌تر و مشخص‌تری برای سوراخ‌ها هستند. این شبکه‌ها به وسیله دستگاه‌های CNC طراحی می‌شوند که اجازه می‌دهد عملیات پایه‌سازی و جدا کردن آی سی از شابلون به راحتی و بدون مشکل انجام گیرد. این امر باعث می‌شود پایه‌های آی سی پس از جداسازی از ورق شابلون جدا نشوند.
- حفره‌های تخلیه حرارت: وجود حفره‌های تخلیه حرارت بر روی ورق شابلون نیز مهم است. این حفره‌ها به تخلیه حرارتی که در هنگام پایه‌سازی به شابلون وارد می‌شود کمک می‌کنند. با تخلیه حرارت و جذب نشدن آن توسط شابلون، عمر و دوام آن افزایش می‌یابد.
- جنس: جنس شابلون نیز بسیار مهم است. شابلون‌های با جنس فولاد مقاوم به دما هستند و هنگام کار دچار انبساط نمی‌شوند. این ویژگی به شابلون موبایل کمک می‌کند تا در طول فرآیند دچار تغییر شکل نشده و دوام بیشتری پیدا کند.
- ضخامت شابلون: ضخامت استاندارد ورق‌های شابلون موبایل عمدتاً ۰.۱۲ میلی‌متر است. ضخامت مناسب هنگام انجام کار به درستی عمل کرده و از چسبیدن شابلون به پایه‌های آی سی جلوگیری می‌کند.
کاربرد شابلون در تعمیرات موبایل
همان‌طور که گفته شد، شابلون زدن یک تکنیک مهم در تعمیرات موبایل است که در بازسازی آی سی‌های BGA به کار می‌رود. شابلون موبایل در مواردی که ارتباط آی سی با برد مختل شده یا مشکلاتی مانند شارژ نشدن باتری و کار نکردن بخش‌هایی از گوشی یا حتی خاموشی ناگهانی گوشی به وجود آمده باشد، کاربرد دارد. تعمیرکاران با استفاده از شابلون موبایل قادر به تعمیر و بازسازی آی سی‌های BGA بدون نیاز به تعویض آن‌ها و رفع مشکلات گوشی هستند.
ابزار مورد نیاز برای شابلون زدن موبایل
فرآیند شابلون موبایل به لوازم مختلفی نیاز دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد. لازم به ذکر است که تعمیرات موبایل و شابلون زدن نیازمند مهارت‌های تخصصی بوده و اشتباهات در این فرآیند می‌توانند باعث آسیب به آی سی و برد موبایل شوند؛ بنابراین، اگر تجربه کافی ندارید، بهتر است این کار را به تعمیرکاران متخصص و با تجربه بسپارید. ابزار مورد نیاز برای شابلون زدن عبارتند از:
- شابلون: این ابزار اصلی و بسیار مهم در فرآیند شابلون زدن است. شابلون موبایل می‌تواند ساده یا سه بعدی باشد. شابلون‌های سه بعدی دقیق‌تر هستند و کار شابلون زدن را نیز آسان‌تر می‌کنند. ضخامت مناسب و مقاومت کافی در مقابل گرما در شابلون حائز اهمیت است.
- خمیر قلع: خمیر قلع یکی از مواد اصلی در شابلون زدن موبایل است. این خمیر بر روی شابلون و آی سی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به تعمیر پایه‌های توپی آی سی کمک می‌کند.
- کاردک: کاردک برای اعمال خمیر قلع بر روی شابلون موبایل و آی سی استفاده می‌شود. این ابزار کمک می‌کند تا خمیر قلع به درستی روی شابلون اعمال شود.
- هیتر: هیتر دستگاهی است که برای جداسازی آی سی از برد و نصب مجدد آن به کار می‌رود. این دستگاه به تنظیم دمای مناسب برای جداسازی و نصب مجدد آی سی کمک می‌کند.
- هویه و برس: هویه برای پاک کردن برد و آی سی از بقایای خمیر قلع استفاده می‌شود. برس نیز برای پاک کردن سطوح برد و آی سی از مواد آلاینده به کار می‌رود.
- سایر لوازم: به دلیل پیچیدگی فرآیند شابلون موبایل ممکن است سایر لوازم نیز نیاز باشند، از جمله انواع سرپیچ، دستگاه‌های تخصصی برای تنظیم دما و زمان و لوازم مربوط به تمیز کردن ابزار.
در چه مواقعی گوشی نیاز به شابلون زدن دارد؟
شابلون زدن آی سی زمانی نیاز است که تغییر شکل پایه‌های توپی یا خرابی آی سی، آب‌خوردگی و مشکلات برقی در گوشی رخ داده باشد. ضربه دیدن گوشی یا استفاده طولانی مدت از آن می‌تواند پایه‌های آی سی را تغییر شکل داده و باعث خرابی آن شود. همچنین آب‌خوردگی می‌تواند با جمع شدن رطوبت زیر آی سی و ایجاد رسوبات، به قطعی پایه‌ها منجر شود. مشکلات برقی به دلیل استفاده از شارژر نامناسب نیز ممکن است گوشی یا آی سی را خراب کنند. در چنین مواقعی، استفاده از شابلون موبایل کمک می‌کند تا پایه‌های آی سی بازسازی شده و مشکلات گوشی رفع شوند.
نحوه شابلون زدن آی سی گوشی
استفاده از شابلون موبایل یک فرآیند دقیق و تخصصی است که به تعمیرکاران امکان می‌دهد آی سی‌های معیوب گوشی‌های اندروید یا آیفون را تعمیر کنند. در ادامه نحوه انجام آن را به صورت مرحله به مرحله توضیح خواهیم داد:
1- آماده‌سازی و رعایت ایمنی
قبل از شروع هر چیز، مطمئن شوید که نکات ایمنی را رعایت کرده‌اید. ابزار و تجهیزات شابلون موبایل باید تمیز و بدون هیچ گونه خراش یا آسیب باشند. همچنین، محیط کار باید خشک و بدون رطوبت باشد تا خمیر قلع به درستی به پایه‌های آی سی بچسبد.
2- جدا کردن آی سی
ابتدا به وسیله هیتر، سطح آی سی و اطراف آن را به میزان مشخصی گرم کنید. این کار باعث می‌شود پایه‌های آی سی آسان‌تر ذوب شده و از برد جدا شوند. به دمای هیتر و فاصله میان هیتر و آی سی توجه داشته باشید.
3- تمیز کردن پایه‌ها
پس از جدا کردن آی سی، ممکن است مقداری قلع روی آن باقی بماند. این قلع را با استفاده از هویه و خمیر فلکس جدا کنید.
4- تمیز کردن شابلون
قبل از قرار دادن شابلون موبایل روی آی سی، باید شابلون را کاملاً تمیز کنید تا سطح آن صاف و سوراخ‌ها کاملاً باز باشند.
5- شابلون زدن
ابتدا، شابلون موبایل را به طور دقیق بر روی آی سی قرار دهید تا کاملاً زیر سوراخ‌های شابلون قرار بگیرد و جابجا نشود. سپس، خمیر قلع را به آرامی و به صورت یکنواخت با استفاده از کاردک بر روی سطح شابلون پخش کنید تا سوراخ‌ها کاملاً پر شوند و خمیر اضافی را بردارید. با استفاده از پنس، شابلون را به آی سی فشار دهید و سپس از هیتر برای حرارت دادن سیم قلع استفاده کنید.
6- تست و تمیز کردن
بعد از شابلون زدن، آی سی را با دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید شابلون به خوبی به آن چسبیده است. سپس با استفاده از برس، آی سی را تمیز کنید.
7- خنک کردن
مرحله خنک و جدا کردن شابلون موبایل از آی سی بسیار مهم است. با دقت شابلون را جدا کرده و از چسبیدن پایه‌ها به هم یا به شابلون جلوگیری کنید.
8- تست نهایی
آی سی باید به وسیله لوپ بررسی شود تا مطمئن شوید که پایه‌ها چسبیده شده و شکل آن‌ها گرد و صاف است. اگر بر سطح پایه‌های آی سی بافت نارنجی رنگ تشکیل شده باشد، نشان‌دهنده حرارت بیش از حد است. پس از تمیز کردن نهایی، آی سی را به وسیله هویه، خمیر و روغن فلکس به برد گوشی وصل کرده و پایه‌های آی سی را کاملاً تمیز کنید.
چگونه از خراب شدن آی سی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از خراب شدن آی سی و نیاز پیدا کردن به شابلون موبایل، باید اقدامات ایمنی مناسب را مد نظر قرار دهید. از گلس صفحه و قاب محافظ برای گوشی استفاده کنید تا اثر ضربات و خط‌وخش‌ها تا جای ممکن کم شود. همچنین، از تماس گوشی با آب جلوگیری کرده و در صورت خیس شدن آن، گوشی را سریعاً خشک کنید.
علاوه بر این، همیشه از شارژرهای با کیفیت و استاندارد استفاده کرده و از بالا رفتن دما و تغییرات حرارتی ناگهانی پرهیز کنید. به‌روزرسانی‌ها و نصب آنتی‌ویروس روی گوشی را نیز به موقع انجام دهید تا از مشکلات امنیتی جلوگیری شود. در صورت خرابی گوشی، به تعمیرکار متخصص و با تجربه مراجعه کنید تا با استفاده صحیح از شابلون موبایل، مشکلات آی سی را برطرف سازد. همچنین در ادامه میتوانید با مراجعه به مقاله مهم ترین دلایل خرابی آی سی هارد اطلاعات جامع تری کسب کنید.
سخن پایانی
در این مقاله، ما با مفهوم شابلون موبایل آشنا شدیم و دلایل نیاز به فرآیند شابلون زدن را بررسی کردیم. شابلون زدن یک تکنیک مهم در تعمیرات موبایل است که تعمیرکاران برای تعمیر و بازسازی آی سی‌های BGA از آن بهره می‌برند. مشکلات رایج مانند عدم ارتباط آی سی با برد، شارژ نشدن باتری، خرابی بخش‌های مختلف گوشی و حتی خاموشی ناگهانی گوشی می‌توانند با استفاده از شابلون موبایل تعمیر شوند. با استفاده از گارد و گلس استاندارد و عدم به کار بردن شارژر نامناسب و بی‌کیفیت، از خراب شدن آی سی گوشی خود جلوگیری کرده و در صورت نیاز، گوشی را نزد یک تعمیرکار باتجربه ببرید.
سوالات متداول
1- آیا می‌توان شابلون زدن گوشی را در خانه انجام داد؟
استفاده از شابلون موبایل فرآیندی ظریف و پیچیده است که به تجهیزات و تخصص نیاز دارد. توصیه می‌شود این کار را به یک تکنسین آموزش‌دیده و ماهر بسپارید تا گوشی‌تان دچار مشکل نشود.
2- مشکلات رایجی که شابلون موبایل می‌تواند برطرف کند چیست؟
شابلون موبایل می‌تواند مشکلات مربوط به شارژ، صدا، تاچ گوشی، اتصال و موارد دیگر را حل کند. این ابزار اغلب برای تعمیر آی سی‌هایی که پایه توپی آن‌ها خراب شده است استفاده می‌شود.
3- آیا شابلون زدن آی سی موبایل یک راه حل دائمی است؟
دوام گوشی بعد از استفاده از شابلون موبایل به عوامل مختلفی از جمله کیفیت تعمیر، علت اصلی مشکل آی سی و نحوه نگهداری دستگاه بعد از آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، شابلون زدن می‌تواند یک راه حل طولانی مدت باشد.
