با توسعه فناوری و فرآیندهای تولید دستگاه‌های الکترونیکی، نقش خمیر قلع یا همان خمیر لحیم‌کاری در این زمینه روز به روز بیشتر و گسترده‌تر می‌شود. مهم‌ترین کاربرد این محصول در مونتاژ برد مدار چاپی (PCB) است. خمیر قلع نقش مهمی در کیفیت، پایداری و طول عمر اتصال بین قطعات ایفا می‌کند؛ بنابراین شناخت بهترین خمیر قلع و دانستن نحوه استفاده از آن برای افرادی که در زمینه تعمیرات موبایل و قطعات الکترونیکی مشغول به کار هستند، امری ضروری محسوب می‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا بهترین برندهای تولیدکننده خمیر قلع و کاربردهای این محصول را بیشتر بشناسیم.
آشنایی با خمیر قلع و انواع آن
خمیر قلع، فلزی آلیاژی است که وقتی حرارت می‌بیند، مایع شده و ذوب می‌شود تا در لحیم‌کاری مورد استفاده قرار گیرد. این محصول در صنایع مختلف به‌خصوص صنایع الکترونیکی کاربرد فراوانی دارد. چندین روش مختلف برای حرارت دادن به خمیر قلع وجود دارد؛ از جمله لحیم‌کاری با هوای گرم، لحیم‌کاری در کوره، لحیم‌کاری مقاومتی و غیره. استفاده از خمیر قلع بسیار ساده است، زیرا ابزارهایی وجود دارند که آن را پخش می‌کنند و انجام لحیم‌کاری به شکلی تمیز و ظریف را امکان‌پذیر می‌سازند.
بهترین خمیر قلع از آلیاژهای مختلفی ساخته می‌شود. هنگامی که آلیاژ به حالت مذاب رسید، آن را با هوا تمیز می‌کنند تا به شکل ذرات ریز درآید. هنگامی که ذرات سرد شدند، آن‌ها را روی یک صفحه قرار می‌دهند تا بر اساس اندازه‌شان گروه‌بندی شوند. سپس ماده فلکس و یک اتصال‌دهنده به آن اضافه می‌شود تا شکل خمیر مانندی پیدا کند. اتصال‌دهنده از وا رفتن خمیر جلوگیری کرده و فلکس نیز سطح را تمیز می‌کند تا آلیاژ بتواند به آن متصل شود.
انواع خمیر قلع چگونه گروه‌بندی می‌شود؟
خمیر قلع انواع مختلفی دارد که به صورت عددی گروه‌بندی می‌شوند و از میان آن‌ها، تایپ ۳، ۴ و ۵ شناخته‌شده‌تر هستند. اکثر افرادی که با خمیر قلع کار می‌کنند، می‌دانند که تایپ ۳ رایج‌ترین نوع مورد استفاده در صنایع الکترونیکی است، اما تایپ ۵ در قطعاتی که شیارهای بسیار نازک دارند بیشتر استفاده می‌شود. هر کدام از این خمیرها بر اساس اندازه ذرات متفاوت هستند. برای اینکه بهترین خمیر قلع متناسب با هدف مورد نظر خود را پیدا کنید، بهتر است با انواع آن بیشتر آشنا شوید.
خمیرهای اصلی مورد استفاده در صنایع الکترونیک عبارت‌اند از تایپ ۳، ۴ و ۵. تایپ‌های ۳ و ۴ رایج‌ترین خمیرهای قلع هستند اما استفاده از آن‌ها در پروژه‌هایی با اجزای ریز و شیارهای باریک ممکن است دشوار باشد. هرچه عدد مربوط به نوع خمیر قلع بیشتر شود، اندازه ذرات آن ریزتر است؛ برای مثال، خمیر قلع تایپ ۵ ذرات ریزتری نسبت به تایپ ۳ دارد.
به طور کلی، برای قطعاتی مانند خازن‌ها و سایر اجزای کوچک SMD نباید خمیر قلع در حین لحیم‌کاری پخش شود یا روی سطح جریان پیدا کند. اینجا است که خمیر تایپ ۳ به کارتان می‌آید. خمیر تایپ ۴ چیزی بین تایپ ۳ و ۵ است اما معمولاً برای قطعات کوچک‌تر مانند دیپ سوئیچ و اجزای TSOP استفاده می‌شود. خمیرهای تایپ ۴ به اندازه ۳ و ۵ رایج نیستند.
کاربرد خمیر قلع
بهترین خمیر قلع در درجه اول در لحیم‌کاری SMT استفاده می‌شود. لحیم‌کاری SMT فرآیند ایجاد یک برد مدار چاپی از اجزای SMD است؛ مانند مقاومت‌ها یا خازن‌ها که برای ذخیره انرژی الکتریکی یا نصب قطعات الکترونیکی روی برد مدارهای موجود استفاده می‌شوند. استفاده از خمیر قلع در لحیم‌کاری SMT چندین مزیت مهم دارد:
- به راحتی پخش می‌شود، بنابراین استفاده از آن کار را بسیار راحت‌تر از روش‌های سنتی می‌کند.
- لحیم‌کاری قطعات با استفاده از خمیر قلع یک فرآیند بسیار ساده است و به زمان و تلاش کمتری نیاز دارد.
- خمیر قلع می‌تواند اتصالات تمیزتر و محکم‌تری را بین قطعات الکترونیکی ایجاد کند.
- از آنجایی که خمیر قلع دارای فلکس است، سطوح فلزی را در طول فرآیند لحیم‌کاری تمیز می‌کند، بنابراین لازم نیست قبل از نصب قطعات روی PCB این کار را به صورت دستی انجام دهید.
بهترین خمیر قلع چه ویژگی‌هایی دارد؟
همان‌طور که خواندیم، خمیر قلع دارای انواع مختلفی است؛ اما برخی ویژگی‌ها هستند که باید هنگام انتخاب بهترین خمیر قلع مد نظر داشته باشید. این ویژگی‌ها که می‌توانند تأثیر بسزایی بر کیفیت لحیم‌کاری بگذارند عبارت‌اند از:
ویسکوزیته
ویسکوزیته خاصیتی است که مقاومت یک ماده را در برابر جاری شدن تعیین می‌کند. با افزایش محتوای فلز، ویسکوزیته افزایش می‌یابد تا جایی که دیگر نمی‌توان خمیر را روی برد پخش کرد. همچنین ویسکوزیته وابسته به دما است و با افزایش دما کاهش می‌یابد.
اسلامپ
اسلامپ به میزان پخش شدن یک ماده پس از استفاده اشاره دارد. اسلامپ عمدتاً وابسته به دما، ارتفاع خمیر اعمال شده و ویسکوزیته برد است. وجود اسلامپ می‌تواند منجر به ایجاد پستی و بلندی‌های ناهموار در خمیر اعمال شده بین پین‌ها شود که امکان بروز مشکلات در اتصال مدار را افزایش می‌دهد.
رئولوژی
رئولوژی، میزان جریان پیدا کردن و تغییر شکل خمیر قلع را در شرایط معینی مانند یک فشار و دمای مشخص، تعیین می‌کند. این بر نحوه اعمال خمیر تأثیر می‌گذارد. همچنین، رئولوژی بر کیفیت پرینت خمیر قلع تأثیر مستقیم دارد.
بهترین و معروف‌ترین خمیر قلع
اکنون که با انواع خمیر قلع و کاربردهای آن آشنا شدید، خوب است که برندهای تولیدکننده بهترین خمیر قلع موجود در بازار را نیز بشناسید تا هنگام خرید راحت‌تر تصمیم‌گیری کنید. بهترین برند خمیر قلع را می‌توان مکانیک (Mechanic) و ریلایف (Relife) دانست که هر دو محصولاتی با کیفیت بالا به بازار عرضه می‌کنند و این محصولات را می‌توانید از طریق فروشگاه آی‌سی استور تهیه فرمایید. در ادامه با خمیر قلع ریلایف و مکانیک بیشتر آشنا خواهیم شد:
خمیر قلع مکانیک
این برند خمیر قلع خود را با نام XGSP50 تولید می‌کند. مواد تشکیل‌دهنده آن ۶۳ درصد قلع و ۳۷ درصد سرب هستند و از جمله موارد استفاده آن می‌توان به پایه سازی و شابلون زدن بردهای موبایل اندرویدی اشاره کرد. دمای ذوب خمیر قلع مکانیک ۱۸۳ درجه سانتی‌گراد بوده و این محصول در حجم ۴۲ گرمی به بازار ارائه می‌شود.
خمیر قلع ریلایف
ریلایف یکی دیگر از تولیدکنندگان خمیر قلع است که به عنوان بهترین مارک خمیر قلع شناخته می‌شود. محصولات این برند را می‌توانید در دو نوع سرب‌دار و بدون سرب تهیه فرمایید. نوع سرب‌دار آن که با نام RL-402 قابل خریداری است، در حجم ۴۰ گرم به بازار ارائه شده و دمای ذوب آن ۱۸۳ درجه سانتی‌گراد است. این محصول از ۶۳ درصد قلع و ۳۷ درصد سرب تشکیل می‌شود و برای پایه‌سازی و شابلون زدن بردهای موبایل اندرویدی کاربرد دارد.
از سوی دیگر، نوع بدون سرب خمیر قلع ریلایف از ۹۹ درصد قلع تشکیل شده و از نظر حجم و دمای ذوب مشابه نوع سرب‌دار آن است؛ اما این خمیر برای پایه سازی و شابلون زدن بردهای آیفون ۱۲ به بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر دو مدل خمیر قلع ریلایف را می‌توانید از طریق فروشگاه آی‌سی استور تهیه فرمایید.
سخن پایانی
خمیر قلع بخش بسیار مهمی از فرآیند مونتاژ بردهای مدار چاپی است. بدون آن، کل فرآیند غیرقابل انجام خواهد بود؛ زیرا شما نمی‌توانید اجزا را روی برد نصب کنید. هنگام خرید بهترین خمیر قلع باید انواع آن را به خوبی بشناسید و نوع متناسب با کاربرد مورد نظر خود را تهیه فرمایید تا لحیم‌کاری با بالاترین میزان دقت و کیفیت انجام شود. استفاده از نوع نادرست خمیر قلع می‌تواند در کارکرد مدار اختلال ایجاد کند. در این مقاله بهترین برندهای تولیدکننده خمیر قلع را معرفی کردیم. شما می‌توانید بسته به کاربرد مورد نظر خود، این محصولات را با بهترین قیمت از طریق فروشگاه آی‌سی استور تهیه کنید.
سوالات متداول
1- آیا خمیر قلع تاریخ انقضا دارد؟
بله. خمیر قلع از سوسپانسیون پودر قلع و فلکس ساخته می‌شود و تعامل بین فلکس و پودر قلع عامل اصلی است که تاریخ انقضای محصول را تعیین می‌کند.
2- آیا باید خمیر قلع را در یخچال نگه داریم؟
به طور کلی نگهداری خمیر در یخچال برای طولانی مدت توصیه می‌شود؛ زیرا تعامل بین فلکس و پودر قلع را کاهش می‌دهد. برخی از خمیرهای قلع به گونه‌ای ساخته شده‌اند که در دمای اتاق قابل نگهداری باشند، بنابراین مهم است که شرایط نگهداری توصیه شده روی لیبل محصول را با دقت بخوانید.
3- چگونه باید از خمیر قلع نگهداری کنم؟
خمیر قلع اغلب در یخچال نگهداری می‌شود و قبل از استفاده به دمای اتاق می‌رسد. پس از انجام این مرحله، خمیر را می‌توان در دمای اتاق نگهداری کرد یا همان روز دوباره در یخچال قرار داد.
