همان‌طور که می‌دانید جهت محکم کردن و اتصال قطعات الکترونیکی بر روی مدار‌ها از لحیم استفاده می‌شود. در برخی مواقع که قطعه‌ای می‌سوزد و یا لازم است تغییر طراحی صورت گیرد، المان الکترونیکی را از روی برد جدا کرده تا قطعه‌ای جدید را جایگزین کنند. جدا کردن آی سی از روی برد نیازمند رعایت موارد مختلف و روش‌های خاصی است که ما در این مقاله قصد داریم آن‌ها را بررسی کنیم تا در صورت مواجه شدن با آن بتوانید به راحتی مشکل خود را برطرف سازید.
جدا کردن قطعات از روی برد با استفاده از هویه و سایر ابزارها انجام می‌شود تا نقاط لحیم شده مورد نظر مذاب و به صورت کامل پاک شوند و بعد قطعه از برد جدا شده سپس قطعه‌ای جدید را جایگزین کنند.
روش تشخیص آی سی چسبی از آی سی معمولی
تمام آی سی‌ها دارای پایه‌هایی هستند که از این طریق می‌توانند بر روی برد و یکدیگر وصل شوند. در گذشته آی سی‌ها توسط قلع متصل می‌شد و هنگام داغ شدن گوشی آب شده و با تکانی کوچک و یا ضربه دیدن گوشی، احتمال جدا شدن پایه‌ها وجود داشت. در این حالت پایه‌های آی سی جا به جا شده و در نتیجه گوشی خاموش می‌شد، اما خوشبختانه برندهای جدید و مطرح از آی سی‌های چسبی در گوشی‌های خود استفاده می‌کنند و از طریق تزریق چسب به آی سی برد قطعه را ایزوله کرده و در نتیجه باعث ایجاد مقاومت در اتصال شده و تحمل ضرب پذیری را افزایش می‌دهند.
در چنین شرایطی از نفوذ آب به داخل قطعات گوشی نیز جلوگیری می‌شود؛ از این رو پایه‌ها دچار سردی لحیم و یا فرسودگی نخواهند شد. حال برای تشخیص نوع آی سی لازم است پس از خارج کردن مین آن را زیر لوپ قرار دهید. در شرایطی که اطراف آی سی شاهد چسب بودید، آی سی از نوع چسبی بوده و اگر فقط چسب در زیر پایه‌ها وجود داشت، با آی سی معمولی روبرو هستیم.
نحوه برداشتن آی سی از روی برد
برای جدا کردن آی سی از روی برد لازم است در ابتدا با توجه به موارد گفته شده در بالا، نوع آی سی را مشخص کرده و متناسب با آن اقدام به جدا کردن آی سی از روی برد کنید. در زیر روش برداشتن آی سی چسبی را به صورت گام به گام آورده‌ایم:
استفاده از هیتر برای جدا کردن آی سی از روی برد
1- در مرحله نخست نیاز به یک کاتر و یا تیغ دارید، سپس یک نازل سر خم را به هیتر متصل کرده و درجه حرارت هیتر را بین 200 تا 250 تنظیم کنید. توجه داشته باشید که در صورت عدم وجود نازل سر خم، می‌توانید از نازل سر صاف نیز استفاده کنید.
2- حال لازم است برد را به یک گیره به صورت محکمی ببندید و سپس زیر لوپ قرار دهید.
3- حال چسب اطراف آی سی را توسط هیتر در حدی حرارت دهید که چسب قابل کندن و نرم شود و سپس توسط کاتر اقدام به تراشیدن چسب کنید. توجه کنید که این مرحله بسیار حساس بوده و لازم است دقت فراوانی داشته باشید تا هنگام برداشتن آی سی، دیگر قطعات که در اطراف قرار دارند برداشته نشوند.
4- حال لازم است دمای هیتر را بین 300 تا 350 درجه قرار دهید و از یک سری هیتر جهت حرارت دادن به آن استفاده کنید و در حدی به آی سی حرارت دهید که قلع‌ها از اطراف آی سی بیرون آیند.
5- در این مرحله از برداشتن آی سی از روی برد، بایستی آی سی را با دقت توسط پنس بلند کنید. (نکته قابل توجه در این مرحله این است که شروع کار خود را از قسمت‌هایی انجام دهید که فضای خالی بیشتری دارند)
6- در این مرحله آی سی به صورت کامل از برد جدا شده است. حال دما را روی 250 درجه تنظیم کرده و آی سی را زیر لوپ قرار دهید و با حرارت مجدد آی سی، چسب‌های اطراف پایه را جدا کنید.
7- برای پاک کردن قلع‌های باقی‌مانده روی پایه‌های آی سی از سیم قلع کش، دستگاه هویه و خمیر فلکس استفاده می‌شود.
8- در مرحله آخر لازم است آی سی را شابلون بزنید؛ در واقع این کار برای بازسازی پایه‌ها انجام می‌شود. در نهایت آی سی‌های شابلون زده تعمیر شده و در جای خود قرار داده می‌شوند.
نکته!
زمانی که قصد تعویض آی سی چسبی را دارید، به هیچ وجه حرارت را روی آی سی قرار ندهید؛ زیرا این کار باعث از بین رفتن و ترکیدن آی سی و یا اتصال پایه‌های آن می‌شود.
استفاده از روغن فلکس برای جدا کردن آی سی از روی برد
از روغن‌های فلکس برای پاک کردن قلع‌های باقی‌مانده استفاده می‌شود، همچنین می‌توان جهت سرعت بخشیدن به ذوب پایه‌ها از این مواد استفاده کرد. نکته مهمی که در این قسمت باید توجه کنید این است که در هنگام استفاده نباید مقدار زیادی فلکس را روی محل مورد نظر بریزید و فقط مقداری از آن که با هیت کوچکی که پایه‌ها را پوشش دهد، کافی بوده و می‌تواند سرعت خارج کردن آی سی را به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر کند.
در هنگام خرید روغن فلکس نیز دقت فراوان داشته باشید؛ زیرا مدل‌های تقلبی به فراوانی یافت می‌شوند و لازم است از فروشگاه‌های معتبر اقدام به خرید کنید.
جمع بندی
در زمان‌های گذشته با هر ضربه و حرارتی که ایجاد می‌شد، امکان جدا شدن پایه‌های آی سی از گوشی وجود داشت که در پی این اتفاق گوشی خاموش شده و از کار می‌افتاد؛ از این رو امروزه اکثر برندهای مطرح از آی سی‌های چسبی استفاده می‌کنند. با این حال در مواقع خرابی این آی سی‌ها لازم است آن را تعویض کرده و مشکل آن را برطرف سازید. جدا کردن آی سی از روی برد توسط ابزارآلاتی مانند کاتر، روغن فلکس، هیتر، پنس، نازل سر خم و… انجام می‌شود و لازم است شخصی که این کار را انجام می‌دهد، دقت فراوانی داشته باشد؛ زیرا در برخی موارد امکان برداشتن و از بین رفتن قطعات دیگر وجود داشته و همچنین تنظیم دمای هیتر و قرار دادن آن در محل درست، بسیار حساس و حائز اهمیت است.
سوالات متداول
1- برای آب کردن قلع پایه‌های آی سی، دمای هیتر را روی چه درجه‌ای تنظیم می‌کنند؟
دمای هیتر بایستی بین 300 تا 350 درجه تنظیم کنید تا قلع پایه‌ها آب شود.
2- ابزار مورد نیاز برای برداشتن آی سی چسبی چیست؟
کاتر یا تیغ، هیتر، قلع کش، پنس، نازل سر خم (می‌توان از سر صاف نیز استفاده کرد)، لوپ و خمیر فلکس.
3- خارج کردن آی سی از روی برد و تعویض آن چه عوارضی دارد؟
این کار به دلیل ریسک بالایی که دارد، لازم است با دقتی فراوان انجام شود و در برخی موارد احتمال از کار افتادگی و خرابی گوشی نیز وجود دارد.
